พระพุธ ใน ตำนาน เทพ นวนิยาย ศาสนาพราหมณ์
การกำเนิดพระพุธ เป็นบุตรของพระจันทร์ กับพระนางโรหิณี เรื่องเศร้าที่สุดในชีวิตของเทพองค์นี้อยู่ที่ทรงไปปิ๊งรักกับพระนางอิลา ซึ่งจริงๆ แล้วพระนางเป็นผู้ชาย แต่ทะเล้นชอบแปลงเป็นผู้หญิงมาหลอกให้ พระพุธ พลอยลักเพศไปด้วยแบบไม่เจตนา ต่อมาพระนางอิลา ก็ถูก พระอิศวร หรือ พระศิวะ ลงโทษโดยการสาบให้ชายกลับกายเป็นหญิงแท้ สลับกันไปเรื่อยๆ เลยเป็นโชคดีของ พระพุธ ที่ยังมีวันที่เมียได้เป็นผู้หญิงจริงๆกับเค้าบ้าง
พระพุธเทวนาครีเป็นเทวดานพเคราะห์องค์หนึ่งในคติความเชื่อแบบไทย พระพุธถูกสร้างขึ้นมาจากคชสาร หรือช้างจำนวนทั้งสิ้น 17 เชือก บดป่นจนเป็นผง แล้วห่อด้วยผ้าสีเขียวใบไม้แล้วเสกได้มาเป็นพระพุธ มีพระวรกายเขียวทรงคชสารเป็นพาหนะ ประจำอยู่ในทิศใต้ และแสดงถึงอักษรวรรค ฏ ฐ ฑ ฒ ณ
พระพุธเป็นเทวดานพเคราะห์ประเภทศุภเคราะห์ให้ผลไปในทางอ่อนโยนไพเราะนั่นคือ ผู้ใดที่เกิดในวันพุธ หรือมีพระพุธสถิตร่วมกับลัคนาของตน มักจะชอบพูดชอบเจรจา เป็นคนสุขุมรอบคอบ แต่ตื่นกลัวง่ายไปหน่อย ตามนิทานชาติเวรพระพุธนั้นทรงเป็นมิตรกับพระจันทร์ และเป็นศัตรูกับพระราหู
ในโหราศาสตร์ความเชื่อของคนไทย พระพุธถูกแทนด้วยสัญลักษณ์ 4 และด้วยเหตุที่สร้างขึ้นมาจากคชสารจำนวน 17 เชือก จึงมีกำลังพระเคราะห์เป็น 17 นั่นเอง
สำหรับพระประจำวันเกิดของผู้ที่เกิดวันพุธก็คือพระปางอุ้มบาตร